حماسه و عرفان در غزل آیینی معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 ایران. همدان . دانشگاه بوعلی سینا. دانشکده علوم انسانی. گروه زبان و ادبیات فارسی.

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه بوعلی سینا،همدان. ایران.

3 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان.ایران

چکیده

پس از انقلاب اسلامی، برخی شاخه‌های شعر آیینی مانند شعر ولایی گسترش یافت و موضوعات و قالب‌های متنوعی را دربرگرفت. پیوند حماسه و عرفان یکی از ویژگی‌های شعر آیینی است که از فضای حاکم بر کشور در دوران هشت‌سالۀ دفاع مقدس تأثیر بسیار گرفته است. به عبارت دیگر، انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و جلوه‌های حماسی و معنوی این دو جریان تاریخی، موجب شد پیوند حماسه و عرفان از ویژگی‌های برجستۀ شعر انقلاب به شمار آید. تفاوت این اشعار با سروده‌های عرفانی کهن، در کارکرد سیاسی ـ اجتماعی آنهاست. پس از پایان جنگ نیز پیوند حماسه و عرفان با بسامدی کمتر و با تفاوت‌هایی نسبت به گذشته، در غزل آیینی دیده می‌شود. در پژوهش حاضر، نمودهای حماسی و عرفانی در غزل آیینی سال‌های 1360 تا 1400 بررسی شده است. نگاهی به سیر این سروده‌ها بیانگر آن است که مضامینی مانند ظلم ستیزی، مرگ با عزت، ایثار و پاکبازی، در شعر دفاع مقدس بیشتر دیده می‌شود. از ویژگی‌های غزل آیینی در سال‌های اخیر، رویکرد انتقادی به دور شدن از ارزشها و آرمانها، حق‌طلبی و آرزوی شهادت همراه با ردّ مصلحت‌خواهی و عافیت-جویی، نگاه حماسی و فعال به سوگواری مذهبی و تأکید بر شخصیت حماسی بزرگانی چون حضرت زینب و امام سجاد است.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار