جلوه‌های هدایتگری حضرت‌ مهدی عج در پرتو روایات تفسیری با تکیه بر استعارۀ مفهومی«نور»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حدیث جامعة المصطفی العالمیه قم، ایران

2 طلبۀ سطح چهار رشته تفسیر تطبیقی موسسۀ آموزش عالی فاطمة الزهراء؟س؟ اصفهان، ایران

چکیده

از امور مؤثر در زندگی و سرنوشت انسان، «معرفت امام» به ویژه امام هر زمان است. از همین رو در ذیل بسیاری از آیات، امامان معصوم؟ع؟، به شیوه‌های مختلفی ویژگی‌ها و جایگاه خود را تبیین‌کرده‌اند. یکی از این شیوه‌ها بیان استعاری روایات تفسیری، در مورد ائمه از جمله حضرت‌مهدی؟عج؟ است. در قلمروِمعناشناسی‌شناختی، استعارۀ مفهومی نور و توابع آن(شمس، نهار، قمر، نجم، برج، کوکب دری، شهاب ثاقب) برای حضرت، با انتقال فضاهای ملموس به فضاهای نامأنوس، دریچه‌های جدیدی از معرفت به امام عصر؟ع؟ را در بینش انسان می‌گشاید. پژوهش حاضر، با همین رویکرد، پس از بررسی بیش از 350 آیه و روایات تفسیری ذیل آنها و استخراج و دسته‌بندی استعاره‌های مفهومی، با روش‌توصیفی _ تحلیلی، دریچه‌های مختلفی از وصف‌ هدایتگری حضرت را که در استعاره‌های زیادی کانون توجه بوده است، بازکرده‌است تا ابعاد آن را روشن و مفهوم‌سازی‌کند، ابعادی مانند: الهی و ذاتی و دائمی بودن، عدم توان بر انکار حضرت، احاطه داشتن بر همۀ اشیاء، امتداد سبب اتصال بین خداو خلق، منتهی‌شدن همۀ کمالات به حضرت؛ تکوینی وتشریعی، فراگیری و نهایت هدایتگری،هموارکردن مسیری سریع و سهل برای طالبان هدایت، پایان دادن تاریکی‌ها و زدودن ظلمات و اضطراب‌ها وپراکندگی‌ها، حفظ و بقاء دین، ایجاد حیات، رشد، امید، امنیت، وحدت و... . این تصویرسازی از هدایت‌بخشی حضرت‌مهدی، راه و رسم زندگی را برای مشتاقان نور هدایتش بازمی‌کند تا با پیروی از آفتاب عالمتاب وجودش، سعادت‎ دنیا و آخرت را دریابند.

کلیدواژه‌ها