واکاوی مؤلفههای مهدویت در محتوای کتب فارسی و مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی و ارتباط آن با سرمایه اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی، گروه آموزش علوم اجتماعی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665 تهران، ایران

2 استادیار، گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665 تهران، ایران

3 استادیار، گروه آموزش روانشناسی و مشاوره، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665 تهران ، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، واکاوی و تحلیل میزان توجه به مؤلفه­های مهدویت در کتب فارسی و مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی و ارتباط آن با سرمایه اجتماعی است. روش پژوهش، از نوع پژوهش کاربردی با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و توصیفی با استفاده از ابزار چک لیست محقق ساخته می­باشد. جامعه پژوهش کتاب‌های فارسی و مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی به تعداد 10 جلد می­باشد که در سال 1401 چاپ شده‌اند. واحد تحلیل محتوا نیز شامل متن، تصویر و فعالیت است. با توجه به یافته‌ها براساس داده‌های حاصل از تحلیل محتوای دو عنوان درسی؛ به مؤلفه‌های مشارکت مذهبی و ایجاد یگانگی بین افراد(71/4درصد) کمترین توجه و مؤلفه‌های هویت‌بخشی، اصلاحات اجتماعی، اتحاد، امنیت اجتماعی و تحرک‌زایی(19/25درصد) بیشترین توجه شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بعضی از مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی نظیر؛ مشارکت مذهبی و همبستگی اجتماعی که باعث تقویت اندیشه مهدویت در دانش‌آموزان می‌شو، در کتب درسی مطالعات اجتماعی و فارسی ابتدایی به درستی تبیین نشده‌اند. همچنین در راستای آموزش مهدی‌باوری در محتوای کتب درسی و تقویت روابط میان افراد جامعه هم از لحاظ کمی و هم از لحاظ کیفی به مؤلفه‌های امیدآفرینی، هویت‌بخشی، تحرک‌زایی، توانایی در ایجاد مقاومت و ظلم‌ستیزی، اصلاحات اجتماعی و ایجاد همبستگی اجتماعی به اندازه کافی توجه نشده است.

کلیدواژه‌ها