دانش‌آموخته دکترای تاریخ ایران بعد از اسلام(پژوهشگر تاریخِ هنرهای اسلامی
چکیده
از جمله موضوعات مطرح در واکاوی حیات هنری دوره قاجار، بهرهگیری از تصاویر چاپ سنگی در کتاب‌های دارای درونمایه مذهبی است، چنان‌که این جریان را میتوان در دیوان مرثیه اسرارالشهاده، اثر اسماعیل بروجردی، شاهد بود. مجالس ده‌گانه این اثر بهوسیله میرزا علیقلی خویی (دوره فعالیت هنری 1272-1263ق)، برای نخستین بار در نسخه 1268ق مصور گردید. پژوهش حاضر با تکیه‌بر روش توصیفی _ تحلیلی و رویکردی هنری _ تاریخی (بهدور از رویکرد حدیث‌شناسانه)، در پی پاسخ به این پرسش است که میزان آگاهی خویی از روایات اسلامی، بهعنوان زمینهای فکری برای خلق آخرین تصویر در اسرارالشهاده (سفر حضرت مهدی4 با جبرئیل به عرش) تا چه میزان بوده است؟ یافتهها مبنی بر دیدگاه تطبیقی و رهیافت تأویلی _ که به مسئلۀ معنا و چگونگی خلق محتوای یک اثر نظر دارد _ حاکی از آن است که همراستا با سایر عوامل همچون تأثیرگذاری متن اصلی (اسرارالشهاده، شامل توضیحات مقدماتی و اشعار)، هنجارهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حاکم و سایر موضوعات، دانشِ روایی خویی، نقشی بسیار بااهمیت و مؤثر در نگرش او در راستای تصویرسازی این مجلس داشته است. متعاقباً فارغ از مطالعاتِ جزیرهای و بر اساس ژرفنگری بینارشتهای، دریافت میگردد که این اثر را نمی‌توان صرفاً منبعث از خیالی‌پردازی دانست؛ چنان‌که انطباق روایات اسلامی (پیشمتن) به عنوان بن‌مایه مورد الهام تصویرساز در خلق تصویر (متن) این نظر را تا حد گستردهای اثبات مینماید.
لعل شاطری, مصطفی. (1399). نگرش میرزا علیقلی خویی به منابع روایی در تصویرسازی «سفر حضرت مهدی با جبرئیل به عرش» در اسرارالشهاده. عصر آدینه, 13(31), 45-68.
MLA
مصطفی لعل شاطری. "نگرش میرزا علیقلی خویی به منابع روایی در تصویرسازی «سفر حضرت مهدی با جبرئیل به عرش» در اسرارالشهاده". عصر آدینه, 13, 31, 1399, 45-68.
HARVARD
لعل شاطری, مصطفی. (1399). 'نگرش میرزا علیقلی خویی به منابع روایی در تصویرسازی «سفر حضرت مهدی با جبرئیل به عرش» در اسرارالشهاده', عصر آدینه, 13(31), pp. 45-68.
VANCOUVER
لعل شاطری, مصطفی. نگرش میرزا علیقلی خویی به منابع روایی در تصویرسازی «سفر حضرت مهدی با جبرئیل به عرش» در اسرارالشهاده. عصر آدینه, 1399; 13(31): 45-68.
