دریچه‌ای بر زیبایی و زیبایی‌شناسی از منظر متون اسلامی با تأکید بر قرآن کریم و نهج البلاغه؛ آگاهی‌بخش فرهنگ اسلامی _ مهدوی برای حکومت صالحان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه هنر دانشگاه پیام نور

2 دانشیار گروه الهیات دانشگاه پیام نور

3 کارشناس ارشد پژوهش هنر

چکیده

«زیبایی» از جمله مفاهیمی است که در طول تاریخ توسط فلاسفه و صاحبان آرا، بسیار مورد نقد و بررسی قرار گرفته و درباره نقش و تبیین جایگاه آن در تفکر بشری سخن بسیار گفته شده است. زیبایی از صفات الهی است و زیبایی‌شناسی عبارتی است که ریشه در فلسفه، روان‌شناسی و جامعه‌شناسی دارد. شاید بهترین مسیر برای ورود به بحث نوشتار حاضر، تبیین همین جمله باشد که خداوند زیباست و زیبایی صفتی از آنِ اوست. با توجه به آن‌چه گفته شد، بر آن شدیم که مفهوم زیبایی و زیبایی‌شناسی را از دیدگاه اسلام _ که آگاهی‌بخش فرهنگ اسلامی _ مهدوی برای حکومت صالحان است _ بررسی کنیم؛ چرا که بسیاری از صاحبان نظر هستند که زیبایی و زیبایی‌شناسی را از دیدگاه اسلام محل تردید دانسته‌اند و آن را کاملاً مردود اعلام می‌دارند؛ در حالی که خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد.
در این نوشتار، افزون بر تبیین جایگاه زیبایی و زیبایی‌شناسی در اسلام و فلسفه اسلامی، به بزرگ‌ترین منبع الهی _ یعنی قرآن کریم _ رجوع شده و به ریشه‌یابی واژه «جمال» در این کتاب آسمانی پرداخته شده است. در ادامه نیز از دیگر متون اسلامی مانند نهج البلاغه _ که پس از قرآن کریم، منبع غنی کلام و اخلاق انسانی و اسلامی به شمار می‌رود _ استفاده شده است. نتیجه به دست آمده از این مقاله، اثبات وجود زیبایی و زیبایی‌شناسی در فلسفه اسلام و کتب اسلامی و البته اندیشمندان مسلمان از جمله ابن‌عربی، سهروردی و ابن‌رشد نیز هست. روش این پژوهش، تحلیلی _ توصیفی با ابزار گردآوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه‌ای است که با مطالعه کتب و مقالات مربوطه به دست آمده است.

کلیدواژه‌ها