2
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا همدان، ایران.
چکیده
نماد به‌عنوان یکی از مهمترین انواع صورخیال، از دیرباز تا کنون مورد توجه شاعران و نویسندگان بوده است. در شعر انتظار با توجه به فضای معنوی و روحانی آن از سویی و رویکرد انتقادی _ اجتماعی آن از سوی دیگر، نمادگرایی جایگاهی ویژه دارد. شعر انتظار شاخه‌ای از شعر ولایی است و مضامینی چون انتظار فرج، اظهار ارادت و علاقه به حضرت مهدی4، ویژگی‌های منتظر واقعی و بیان کاستی‌ها و نا‌‌به‌سامانی‌های عصر حاضر را در برمی‌گیرد.
انقلاب اسلامی و جنگ هشت ساله‌ی ایران و عراق از مهمترین حوادث تأثیرگذار بر شعر انتظار بوده است. علی معلم و علیرضا قزوه نیز به‌عنوان دو شاعر مطرح در حوزه‌ی شعر آیینی و ادبیات پایداری از این تأثیرپذیری برکنار نبوده‌اند. علاوه بر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، مسائل روز ایران، انتقاد از جامعه‌ی پیش از عصر ظهور و تلاش برای خودسازی به منظور درک دولت حضرت مهدی4 زمینه‌ساز ورود نمادهای تازه‌ای در شعر انتظار قزوه و معلم شده است.
در پژوهش حاضر به بررسی خاستگاه نمادها و نمادهای مرسوم و ابداعی در سروده‌های این دو شاعر خواهیم پرداخت. مسئله‌ی اصلی پژوهش حاضر این است که معلم و قزوه از چه نمادهایی در شعر انتظار خود و در توصیف منجی بهره می‌گیرند و در نمادهای مورد استفاده‌ی دو شاعر چه اشتراکاتی وجود دارد؟
