مهدویت، درون‌مایه اصلی شعر دفاع مقدس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم، ایران.

چکیده

مضمون‌سازی با موضوع مهدویت در شعر فارسی با پیروزی انقلاب اسلامی شکل تازه‌ای به خود گرفت به طوری که به یکی از اصلی‌ترین درون‌مایه‌های شعر دفاع مقدس تبدیل شد. میزان و نحوۀ پردازش شاعران به مهدویت، موضوع این پژوهش است. تحقیق در شعر دفاع مقدس نشان‌دهندۀ این حقیقت است که: شاعران مقاومت، صفات، شخصیت و نشانه‌های امام عصر4 را دستمایه ساخت صور خیال شعری و مضامین شاعرانه نمودند. باور به دمیدن صبح عدالت و شکوفایی جهان با ظهور، لذت انتظار و عشق‌ورزی به منجی عالم، استغاثه و طلب وعده دیدار از مهم‌ترین عناصر مضمون‌ساز شعر دفاع مقدس به شمار می‌رود. جهان در عصر غیبت به شبی دیرپای همانند شده که ظهور مهدی4 برتر از طلوع هزار خورشید است. اعتقاد به صبح عدالت به مثابه یک فرهنگ در کالبد جامعه جاری است چون این صبح باید ظلم و استبداد را که در فرهنگ مردم به شب تعبیر می‌شود براندازد. بهار در شعر معاصر مضمون نمادین آغاز مجدد حیات، شکوفایی، رستن از خمودگی وآراستن با شکفتگی را با خود دارد. در شعر مقاومت، حکومت همراه با عدل آخرالزمان، پایان سردی و افسردگی تبعیض، گناه وظلم است. در اشعار دفاع مقدس، رزمندگان حضرت مهدی4 را به جان مادرشان و به خون شهدا سوگند می‌دهند که از پرده غیبت درآید. مهدی4 جامع جمال و کمال است و هر انسان آزاده‌ای شیفته اوست؛ پس هرکس از عشق سخن بگوید معشوقش اوست. این حجم تصویرسازی و مضمون‌پردازی، متأثر از هویت دینی انقلاب اسلامی و ماهیت شیعی دفاع مقدس است.

کلیدواژه‌ها