اعتقاد به ظهور مهدی؟عج؟ یکی از بنیادین‌ترین باورهای بسیاری از شاخه‌های تشیع و از جمله مذهب شیعه دوازده‌امامی است. او که قائم‌آل‌محمّد6 و حجت خدا بر روی زمین است، به وعده الاهی پیش از قیامت ظهور کرده و جهان را از عدل و داد می‌گستراند. اعتقاد به ظهور حجت در باورهای شیعی همچنین در پیوند با یکی از تأثیرگذارترین رویدادهای جهان اسلام، قضیه شهادت اباعبدالله‌الحسین؟ع؟ مطرح می‌شود. با شهادت امام و یارانش، انتقام خون بناحق بر زمین ریخته شهدای کربلا به مأموریت اصلی شیعیان بدل می‌شود. جنبش‌های فراوانی به خون‌خواهی حسین‌بن‌علی؟ع؟ شکل گرفته و قیام‌های فراوانی در طول اعصار، ظهور مهدی؟عج؟ را به‌عنوان منتقم خون حسین؟ع؟ استعجال می‌نمایند به گونه‌ای که این دو معنا عمدتاً در کنار یکدیگر مطرح شده و رشد می‌یابند. آئین‌های بزرگداشت شهادت اباعبدالله؟ع؟ به سرعت گسترش پیدا کرده و در گذر زمان شکل‌های کامل‌تری همچون تعزیه نیز از دل آن پدید می‌آید. با این‌همه آنچه در نسخ تعزیه مشاهده می‌شود، غیبت منتقم حسین؟ع؟ در این متون _ چه در داخل متون موجود و چه به‌عنوان نسخی مستقل _ است. غیبتی که هم از منظر باورهای شیعی، هم از منظر تحولات اجتماعی جامعه شیعی و هم از منظر تطابق با نگاه اسطوره‌ای انسان ایرانی دور از انتظار می‌نماید.
در این مقاله تلاش خواهد شد تا پس از بررسی جنبه‌های تاریخی، اجتماعی موضوع، گمانه‌هایی در باب چرایی این غیبت مطرح و مورد ارزیابی قرار گیرد. این مقاله بر آن است که یکی از عمده‌ترین دلایل این امر را باید در زمینه سیاسی و اجتماعی جامعه و در نسبت حکومت‌های شیعی با این مفاهیم دنبال نمود. به عبارت دیگر مقاله این فرضیه را مطرح خواهد کرد که توجه به مفاهیم انتظار مهدی؟عج؟ و شهادت حسین؟ع؟ در هر زمان و گسترش آئین‌های مرتبط با آن تابعی است از تمایل حکومت‌ها به گسترش این مفاهیم؛ و بر همین اساس از آن‌جا که در زمان شکل‌گیری تعزیه، حکومت، تمایل کمتری به طرح مفاهیم مرتبط با امام عصر داشته است، بناگزیر امام در این متون غائب است.
حیدری, میرمحمدرضا, & غلام‌پور کاشی, فرحناز. (1397). تحلیلی اجتماعی، سیاسی در دلایل عدم حضور مهدی عج به‌عنوان منتقم خون حسین ع در متون تعزیه. عصر آدینه, 11(25), 39-58.
MLA
میرمحمدرضا حیدری; فرحناز غلام‌پور کاشی. "تحلیلی اجتماعی، سیاسی در دلایل عدم حضور مهدی عج به‌عنوان منتقم خون حسین ع در متون تعزیه". عصر آدینه, 11, 25, 1397, 39-58.
HARVARD
حیدری, میرمحمدرضا, غلام‌پور کاشی, فرحناز. (1397). 'تحلیلی اجتماعی، سیاسی در دلایل عدم حضور مهدی عج به‌عنوان منتقم خون حسین ع در متون تعزیه', عصر آدینه, 11(25), pp. 39-58.
VANCOUVER
حیدری, میرمحمدرضا, غلام‌پور کاشی, فرحناز. تحلیلی اجتماعی، سیاسی در دلایل عدم حضور مهدی عج به‌عنوان منتقم خون حسین ع در متون تعزیه. عصر آدینه, 1397; 11(25): 39-58.
