1
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد، ایران
2
کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی و مدرس جامعة المصطفی واحد استان گلستان، گرگان، ایران
چکیده
زیارت، آیین یادگار پیشوایان دین و سیر روحی آکنده از آموزه‌های اعتقادی، عرفانی، و اخلاقی است، که بخشی از ادبیات آیینی مسلمانان را شکل می‌دهد. هدف این نوشتار توصیفی _ تحلیلی، شناخت نوع ادبی زیارت است و بدین منظور، زیارت آل‌یاسین به را به صورت موردی بررسی نموده است. ضرورت تحلیل گونه‌شناختی متون اسلامی از این‌جا سرچشمه می‌گیرد که خواننده با شناخت نوع ادبی، متن و لایه‌های آن را دقیق‌تر دریافت و تأویل می‌کند. سیر پژوهش‌ها در ادبیات اسلامی نشان می‌دهد تحلیل محتوای زیارت، بیش از مطالعه شکلی و ساختاری آن، وجهه همّت گذشتگان بوده است. در این پژوهش پس از بررسی نظری مقوله گونه ادبی و معرفی مؤلفه‌های آن، و مفهوم‌شناسی «زیارت»، زیارت آل‌یاسین، معرفی شده و به لحاظ گونه ادبی بررسی شد. بر این اساس زیارت از دو پیوند دو نوع ادب غنایی و تعلیمی شکل گرفته است. مؤلفه‌های متن زیارت با هم ارتباط طولی وعرضی و زبان ساده و در عین حال شورانگیز، زائر را در یک سیر روحی و معرفتی تا آستان دوست پرواز می‌دهند.
