دانشیار و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم
چکیده
مهدویت‌پژوهی به عنوان حوزه مطالعاتی در بستر تاریخ دچار فراز و فرود مختلف اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی شده است. جهت بررسی و تحلیل این فراز و فرود تاریخی که در قالب فرصت‌ها و چالش‌ها خودنمائی می‌کند نیاز به در افکندن بحث تطورشناسی و آسیب‌شناسی در قالب طرح ظرفیت‌سنجی مهدویت‌پژوهی می‌باشد. گر چه در حوزه ظرفیت‌سنجی مهدویت‌پژوهی حوزه‌های مختلفی نظیر ظرفیت‌سنجی آموزشی مهدویت‌پژوهی و ظرفیت‌سنجی پژوهشی مهدویت‌پژوهی و ظرفیت‌سنجی فرهنگی مهدویت‌پژوهی و... مطرح است ولی در این نوشتار تنها به ظرفیت‌سنجی پژوهش‌های مهدوی با رویکرد تطورشناسی و آسیب‌شناسی پرداخته می‌شود و نیز گرچه در حوزه مهدویت‌پژوهی خاستگاه و عزیمت‌های مختلف اجتماعی _ تاریخی مطرح است ولی در این‌جا تنها به دو عزیمت مهم اجتماعی _ تاریخی یعنی «عصر حضور ائمه تا پایان غیبت صغرا» و «غیبت کبرا تا پایان قرن سیزدهم، مصادف با آغاز هجرت میرزای شیرازی» توجه می‌شود و هم‌چنین با دو دلیل می‌توان ضروری بودن این بحث را مستندسازی نمود: 1. راست‌آزمائی و واقع‌نمائی مسائل مهدویت‌پژوهی، متفرع بر طرح ظرفیت‌سنجی مهدویت‌پژوهی است؛ 2. تطورشناسی و آسیب‌شناسی مهدویت‌پژوهی مبتنی بر ظرفیت‌سنجی مهدویت‌پژوهی است. بر این اساس در این نوشتار ابتدا به ظرفیت‌شناسی پژوهش‌های مهدوی در قالب تطورشناسی و بعد به کیفیت‌شناسی پژوهش‌های مهدوی در قالب آسیب‌شناسی مبادرت می‌شود.
