واکاوی هنر ناپسند از دیدگاه نهج‌البلاغه به عنوان شاخصی برای تعیین چارچوب‌های هنر در تمدن نوین اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته پژوهش هنر گرایش تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی دانشکده هنر دانشگاه شاهد

2 استادیار گروه ارتباط تصویری دانشکده هنر دانشگاه شاهد

چکیده

به منظور تعیین چارچوب و ویژگی‌های هنر در تراز تمدن نوین اسلامی، لازم است معیارها و ملاک‌هایی برای سنجش میزان همخوانی آثار هنری با اندیشه‌ها و رویکردهای اسلامی وجود داشته باشد. هدف اصلی این پژوهش یافتن «نبایدهای هنر» در تمدن نوین اسلامی است و سؤال اصلی‌اش این است که کدام نوع از هنرها در نگاه امام علی7 مورد مذمت واقع شده و در تمدن نوین اسلامی نباید به آن‌ها پرداخته شود؟ به همین منظور، گفتار و نوشتار امام علی7 در نهج‌البلاغه مورد واکاوی قرار گرفت تا نگاه ایشان _ که در واقع همان نگاه اسلام به موضوعات است_ در زمینه هنر استخراج گردد. با عنایت به این‌که هنر و آثار هنری به مفهوم امروزی‌اش در صدر اسلام کارکرد محدودی داشته است، با روش توصیفی و با تحلیل کلام ایشان، هشت روایت که مشخصاً با نگاه سلبی به حیطه‌های هنر ناپسند و مذموم پرداخته بود، احصا شد و در چهار گروه، دسته‌بندی گردید تا به عنوان شاخصی برای تعیین چارچوب‌های هنر در تمدن نوین اسلامی مورد بهره‌برداری قرار گیرد. این چهار گروه هنر مذموم و ناپسند عبارتند از هنر به مثابه ابزار تکبر و فخرفروشی، هنر فریب‌دهنده و گمراه‌کننده، هنر مبتنی بر دنیاطلبی و نهایتاً هنر عامل گناه و هوسرانی. چنانچه با معیار اجتناب از هنرِ نکوهش‌شده توسط حضرت امام علی7 به آثاری که امروزه ذیل هنر اسلامی مطرح شده‌اند، بنگریم، شاید بخشی از آن‌ها جزو آثار هنری مذموم قرار گیرند و با این روش می‌توان باب تازه‌ای در تعالی محتوای هنر اسلامی و احصای هنجارهای هنر در تمدن نوین اسلامی گشود.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار